Gele wijn, regen en zonneschijn

De Franche-Comté is de kleinste, meest oostelijk gelegen en wellicht minder bekende regio van Frankrijk. Hoewel, zeg 'Vogezen' en 'Jura' en er gaan waarschijnlijk bellen rinkelen. Tijdens onze korte reis door deze Franse streek ontdekten we prachtige wandelroutes, een Nederlandse heer, bekende Fransen, aparte overnachtingsmogelijkheden en gele wijn. En...dat regen en zonneschijn elkaar heel snel kunnen afwisselen.



Het is zonnig als we aankomen bij dé trekpleister van Ronchamp: de Notre Dame Du Haute, ontworpen door Le Corbusier. Deze Zwitsers-Franse architect kreeg in 1950 de opdracht om de in de oorlog verwoeste bedevaartkapel van Ronchamp te vervangen. De heuvel, waar vele pelgrims hun voetstappen al hadden achtergelaten, was volgens Le Corbusier de beste plek voor het nieuwe godshuis. Hij deed dat niet uit geloofsovertuiging, maar omdat hij het uitzicht op de Ballon des Vosges indrukwekkend vond en passend bij zijn toonbeeld van 'stilte, gebed, rust en geestelijke vreugde’.



Verguisd ontwerp
De bouw verliep moeizaam en liep aanzienlijke vertraging op omdat het lastig bleek om de grote brokken steen van de oude kerk, door Le Corbusier aangewezen als basis voor de nieuwe kapel, de heuvel op te krijgen. Toen die klus was geklaard werden de stenen geëgaliseerd met beton en het hele gebouw wit geverfd. Ook heel wat hoofdbrekens kreeg de bouwer van de holle dakconstructie, die uit een skelet van staven en balken bestaat waar gewapend beton overheen kwam. Uiteindelijk werd de kapel in 1955 voltooid.

Het onorthodoxe ontwerp werd destijds niet door iedereen gewaardeerd. Nu is de kerk echter een icoon en geliefd studieobject voor studenten architectuur uit de hele wereld. Eén van hen is de Amerikaanse Analise, die op een muurtje de kerk aan het tekenen is. "Ik heb nog nooit zoiets gezien. Elke keer als ik kijk zie ik er weer iets anders in. Vanaf waar ik nu zit lijkt het dak op een krabbenschaal, maar loop ik twee meter een andere kant uit dan zie ik er weer een duif of een mijter in", verwoordt de 21-jarige studente uit Arizona de mening van veel bezoekers.



Ook binnen waan je je in een wondere wereld. Het interieur is minimalistisch en door de gebrandschilderde kleine ramen valt het licht op een bijna spirituele manier naar binnen. De akoestiek is geweldig. Waar je ook staat zijn de gesprekken te volgen. Dan moeten we door voor onze wandeling op het plateau van de 1000 meren. We lopen langs het huis van de nonnen van de Clarissenorde en flitsen het bezoekerscentrum in. Als we in de auto stappen gaat het regenen…

Een paar duizend meter langs duizend meren
Net zo snel als de plensbui losbarst, houdt het ook weer op. Mooi. Gids Marcel Placiard wacht ons op voor uitleg over het unieke landschap dat 12.000 jaar geleden door gletsjers is gevormd. "De bekkens die ontstonden zijn later door boeren en monniken verder uitgegraven voor de visvangst." We wanen ons soms in een Hollands landschap, maar dan wel op een plateau dat 400 meter boven de zeespiegel ligt. De houten huisjes aan de steigers rond de meren liggen er idyllisch bij. "De meeste meren zijn privébezit en elke eigenaar is verantwoordelijk voor het onderhoud. Hoe aanlokkelijk ook, zwemmen en vissen is dan ook verboden", vertelt Placiard tijdens onze paar duizend meter durende wandeling. Hij knikt bevestigend op de vraag of er echt duizend meren zijn. "Groot en klein bij elkaar zijn er zeker duizend. Weten jullie dat het grootste meer wel 17 hectare is?"



Roeien naar een bed
Alsof het zo moet zijn barsten de wolken weer open als we in de auto stappen, onderweg naar de Cabanes-des-Grand-Lacs. Dit ecologische terrein heeft naast een camping, een paar avontuurlijke accommodaties. Zoals de 12 meter hoge boomhutten, of huisjes op het water waarvan sommige via een steiger en andere alleen met een roeiboot te bereiken zijn. Ik kies voor een drijvend huisje en samen met mijn 'partner in crime' stap ik in de wiebelende roeiboot. Gierend van de lach proberen we er voor te zorgen dat in ieder geval de bagage droog overkomt. Dat lukt. We laden alles uit en openen de huisjes. De daken lijken van riet, maar blijken van plastic. Binnen heb je een bed, een toiletje met houtpulp en wat kaarsjes. Stromend water, elektriciteit en andere voorzieningen ontbreken. Karige luxe, zeg maar. We kiezen ieder een huisje en roeien snel weer terug naar de wal voor het diner. Gelukkig is het droog. En dat is het ook tijdens onze terugtocht midden in het holst van de aardedonkere nacht. Slechts voorzien van mijnwerkerslampjes roeien we, weer gierend van de lach, naar onze waterverblijven.



Natte pelgrim
In het huisje zijn geen gordijnen, waardoor ik de volgende ochtend al om half 6 wakker wordt. Het regent. Hard. En dat betekent geen picknickmand op de kade, maar eten bij het hoofdgebouw. Met bagage en al roeien we in de stromende regen naar de wal. Het is nog steeds nat als we op weg gaan naar het dorpje Fondremand, waar we gaan lunchen in L’Amphitryon. Tegenover het restaurant ligt een kerkje, dat een halteplaats is op de route naar Santiago de Compostela in Spanje. Voor de deur wacht een kleddernatte pelgrim tot de kerk opengaat zodat hij kan schuilen. Wanneer de restauranteigenaar, tevens kerkbeheerder de deur opendoet lopen we mee naar binnen. De Duitse pelgrim leunt op zijn stok met schelp, het symbool van de pelgrimsroute, en vertelt dat hij al voor de 25e keer de route aflegt. "In die paar maanden dat ik loop kom ik helemaal tot mezelf. Al is dit keer de route wel heel erg nat." De restauranteigenaar geeft de man een broodje, een rol kaakjes en belt een herberg in een dorp verderop. De pelgrim heeft die avond een plek om zijn kleddernatte kleding te drogen.

Gele wijn behoeft geen krans
We sluiten de dag af met een bezoek aan het wijnhuis Domaine de la Pinte in Arbois. Hier wordt, naast rode, witte en roséwijn, ook de Vin Jaune gemaakt. Voor deze typische wijn uit de Jura worden savagnindruiven gebruikt. Samen met dode gist gaan ze in notenhouten vaten van 225 liter voor een rijpingsproces van ongeveer 6 jaar. Het proces is kwetsbaar: bevat de wijn te veel bacteriën dan gaat ze naar azijn smaken. Er wordt dus regelmatig getest. Wanneer het niet lukt wordt de gele wijn met andere wijn gemengd. "Bij de productie van gele wijn moet je alles vergeten wat je ooit hebt geleerd over het maken van wijn", lacht eigenaresse Emmanuele Perrant. Tijdens het rijpingsproces verdampt een kleine veertig procent van de wijn en drijft er een laagje gist boven. Dit kunnen we goed zien in het vat waar de voorkant door een glazen plaatje is vervangen. "Door die gistlaag komt er minder zuurstof bij de wijn en dat geeft een aparte smaak." De zeldzame Vin Jaune kost dan ook 42 euro per fles van 0,62 liter. Uiteraard krijgen we een proefrondje met de wijnen die in het wijnhuis gemaakt worden. Ook de gele wijn mogen we proeven en deze behoeft, volgens kenners, geen krans!



Campings genoeg
De laatste dag bezoeken we twee campings aan het meer van Chalain. Tijdens de rit maken de ruitenwissers weer overuren. Eenmaal op het Domaine de Chalain, de grootste camping van het gebied, wordt het droog en krijgen we een rondwandeling over het terrein. De camping is populair bij Nederlanders en heeft als trekpleister uiteraard het meer, waar je kunt waterfietsen, kanoën en windsurfen, maar ook het op het terrein gelegen kasteel. Ook op camping La Pergola zijn genoeg mogelijkheden voor een heerlijke vakantie. En voor wie naar Zwitserland wil: Geneve is maar twee uurtjes rijden.



Wanneer we vertrekken breekt een stralende zon door en wordt de lucht strakblauw. Het lijkt alsof de Comté wil zeggen 'kijk, zo kan het ook'. En volgens de mensen die we hebben ontmoet klopt dat helemaal!

En hier de Nederlandse heer en bekende Fransen uit de Comté:
  • Koning Willem Alexander draagt de ceremoniële titel 'Heer van Besançon', de hoofdstad van de Franche-Comté.
  • Antoine Perrenot de Granvelle, (1517-1586), kardinaal en staatsman in de Nederlanden.
  • Balthasar Gerards (1557?-1584), moordenaar van Willem van Oranje.
  • Louis Pasteur (1822-1895), scheikundige en bioloog.



Nuttige websites
chalain.com/
ronchamp.fr
cabanesdesgrandslacs.com
lapergola.com/nl/home.htm
nl.franche-comte.org

Bekijk hier de campings in de Jura en de Vogezen

Tekst en beeld: Madeleine van de Wouw