Het erfgoed van Ierland

Wie in Ierland geboren wordt, komt ter wereld met een Hurling stick. De nationale sport bij uitstek is er duidelijk niet een voor watjes, zo ontdekken we tijdens onze reis door het zuidoosten van het land. We starten in Kilkenny, het hart van deze sport…



Dat dit stadje zich zo noemt, komt door de 33 landelijk titels die de lokale club heeft verworven. Met veel geduw, getrek en gegrom wordt de bal van de ene kant van het veld naar de andere kant geslagen, waarbij speeksel, bloed en soms een paar tanden door de lucht vliegen. Een gemiddelde beoefenaar heeft zeker een paar littekens, waar hij graag en met veel bravoure over verteld. Zo ook onze gids P.J., tevens eigenaar van Lanigans Pub aan Rose Inn Street, die niet alleen wilde verhalen heeft over ‘zijn’ sport, maar ook nog met een paar vrolijke anekdotes over zijn tijd in Nederland komt, inclusief aangeleerde woorden. Want humor, dat hebben die Ieren wel.

Muziek als uitlaatklep
Humor komt ook voorbij tijdens een gezellige avond Ierse muziek en storytelling. Zelfs op doordeweekse avonden kun je tot ca. 23.30 uur terecht in de pub voor live muziek en een vrolijke lach. Tijdens zo’n happening worden oude verhalen met een knipoog verteld en aangevuld met Ierse muziek, die doorspekt is de soms tragische historie. Goed gebracht krijg je er zelfs een brok van in je keel! Houd tijdens een pubavond wel de dansvloer vrij, want met een beetje geluk wordt je getrakteerd op een heuse Ierse dans, waar de Riverdance niets bij is.



Historie
Dat de kroeg in gaan op een doordeweekse avond niet in onze cultuur zit, blijkt uit het zware hoofd de volgende ochtend als we op pad gaan naar het kasteel van Kilkenny. Het kasteel ligt in het compacte centrum en is een belangrijk onderdeel van de culturele erfgoed van het land. Strongbow bouwde hier het eerste, waarschijnlijk houten, kasteel al in de twaalfde eeuw en eeuwenlang werd het bewoond door de Butler familie. Een invloedrijke familie die belangrijk is geweest voor het land. Sinds 1967 is het overheidsbezit en kan het bezichtigd worden, al mag je er geen foto’s maken. De tuin en het park zijn gratis opengesteld voor het publiek en daarmee en ideale plek voor een picknick.

Uitvalsbasis
In de nabijheid van Kilkenny (20 wandelminuten) vind je Treegrove camping; een kleine familiecamping met maar 30 plaatsen. Je vindt hier alles wat je nodig hebt: (gratis) douches, overdekt eetgedeelte, keuken, wasruimte, tv-kamer met biljart en videospelletjes en de mogelijkheid fietsen te huren. Op directe afstand van de camping kun je paardrijden, vissen, golfen (clubs beschikbaar op de camping) en natuurlijk een bezoek brengen aan de bezienswaardigheden in de omliggende steden. Waterford is vanaf hier bijv. maar 30 minuten rijden. De camping is geopend van 1 maart tot 15 november.



Niet ver van Kilkenny bezoeken we ook Jerpoint Abbey in Thomastown. Een abdij uit de tweede helft van de 12de eeuw. Een deel van het gebouw, waaronder veel Romaanse details, staat nog overeind en met een gids komt de historie van de Cisterciënzer monniken tot leven. Bijzonder zijn tombes uit de dertiende en zestiende eeuw.

Historie in je achtertuin
Als je van historie houdt, dan is ook het Jerpoint Park in Thomastown een aanrader. Stel je toch eens voor dat je een huis en een stuk grond koopt en dat je ontdekt dat er een hele oude nederzetting in je achtertuin staat, die compleet overwoekerd is! Het overkwam de huidige eigenaren Joe en Maere, toen zij het zeven jaar geleden kochten. Voor hen een reden om er nooit meer weg te willen en om het oude dorp stukje bij beetje toonbaar te maken voor publiek. Je kunt hier naartoe voor een bezoek en in het theehuis ‘Belmore House’ van Maere wordt je meer dan hartelijk ontvangen. Leuk detail: Joe geeft samen met zijn hond vaak demonstraties ganzen hoeden. Een leuk spektakel om naar te kijken!



Waterford
Van de omgeving van Kilkenny gaan we verder naar Waterford, de oudste stad van Ierland. Ook hier is het Ierse erfgoed bijna voelbaar. Nog levendiger wordt het in het Waterford Museum of Treasures, waar we rondgeleid worden in historische setting. Een aantal gidsen, in historische kledij, spelen tijdens de rondleiding een toneelstuk en doen dat zo goed dat je niet alleen een veel betere indruk krijgt van vervlogen tijden, maar ook nergens meer aan durft te zitten! Het museum is onderverdeeld in Bishops Palace, het middeleeuwse museum en Reginalds Tower. In de crypte van het middeleeuwse museum worden we getrakteerd op een wijntje, wederom gepaard met Ierse muziek en dans. We kunnen er geen genoeg van krijgen!



Tragisch
Het erfgoed van Ierland is niet alleen maar vrolijk. Helaas zitten er in de geschiedenis van het vriendelijke land een paar hele zwarte bladzijden. Na het lezen van de historie over de hongersnood en de overtocht naar Amerika in de negentiende eeuw, gaan we met een bedrukt hart aan boord van het Dunbrody Famine Ship in New Ross (dunbrody.com). Dit schip is een replica (2001) van het schip dat vanaf 1845 dertig jaar duizenden mensen heeft overgezet naar Amerika. Mensen die bij aankomst soms meer dood dan levend waren en die geen geld en geen doel hadden toen ze daar aan kwamen. Een uitzichtloos en hard bestaan. We zijn er stil van.



We kopen een entreekaartje voor 5 pond, ons ticket naar de vrijheid, met daarop een historische naam van iemand die echt aan boord is gestapt. Ik vind mijn naam terug op één van de bedjes. Deze persoon had pech: ze was zo arm dat ze met tientallen anderen samen in het schip gepropt werd en haar bed deelde met haar man – die tijdens de tocht overleed – en haar 5 kinderen. Bij slecht weer mochten ze niet aan dek om te koken en konden ook de emmers niet geleegd worden. Het moet hier afschuwelijk gestonken hebben. En dan te bedenken dat er – aan de andere zijde van de houten wand – ook mensen in luxe (25 pond per kaartje) de overtocht maakten. Voor wie elke dag gekookt werd en die een eigen hutje hadden, waar zelfs de hond het beter had dan de armen op hetzelfde schip.

Het verhaal over het leven aan boord wordt levendig gemaakt door twee dames, gekleed in kleding uit die tijd, die een toneelstuk opvoeren. Ze doen dit zo beeldend dat ik de rijke dame een verwensing naar haar hoofd wil gooien en ik de arme dame wil troosten bij het doorstaan van zoveel leed. Tijdens deze massamigratie zijn duizenden mensen omgekomen, op weg naar een mooier leven. De familie van J.F. Kennedy lukte het wel. Voor hen was een mooie toekomst weggelegd in Amerika. Een beeld van hem, om zijn band met Ierland te benadrukken, staat bij het schip op de kade. In 2013 organiseerde Ierland de ‘thuiskomst’.

Historie op kleden
New Ross had niet bestaan als de Vikingen hier geen voet aan wal hadden gezet. Het New Ross van de Noormannen is uitgebeeld in een vijftiental kleurrijke tapijten, die door 150 vrijwilligers zijn geknoopt. Van kleed naar kleed wordt het verhaal van Ierland beeldend vertelt, een leuke bezienswaardigheid in Ros Tapestry (rostapestry.com) op de kade bij het schip.

Uitwaaien
Na een zware ochtend is het nodig ons hoofd leeg te maken. En dat kan gelukkig ook heel goed in New Ross. We stappen aan boord van de Galley River Cruises waar we met een hapje en drankje kunnen genieten van een heerlijke vaartocht over de drie zuster rivieren en genieten van het prachtige landschap waar zuidoost Ierland bekend om staat.

Wexford
Ons laatste bezoek in deze zuidoostelijke regio van Ierland brengen we aan Wexford. Deze stad aan het water kent tal van leuke winkeltjes en natuurlijk ook pubs. Kenmerkend voor de Ierse humor is de naam van de kroeg waar we kennismaken met een typisch Iers instrument: The Sky & The Ground Bar verwijst naar de brand in deze pub, waardoor er niets meer over was dan…de lucht en de grond. We krijgen hier les van Helen McLoughlain in het bespelen van de Bodhran, een traditionele Ierse drum. Het bespelen blijkt nog niet zo eenvoudig, al lijkt dat wel zo na haar instructies. We trommelen er flink op los en moeten voor straf een liedje zingen als we haar niet nadoen. Een heerlijke vrolijke afsluiting van deze bijzondere reis door het erfgoed van Ierland!



Handige tips
  • Hoewel je hier wel met de Euro kunt betalen is het elektriciteitsnet wel anders. Je hebt een (Engelse) verloopstekker nodig voor het stopcontact.
  • Ierland is voor kampeerders het beste bereikbaar met de veerboot. Vanuit Cherbourg in Frankrijk (Normandië), maak je de overtocht met Irish Ferries of StenaLine naar Rosslare/Wexford.
  • Voor alle informatie over Ierland ga je naar ierland.nl of check je facebook.com/ierland.

    Tekst en beeld: Janine Klein