Industrieel erfgoed over de grens

Als je altijd verre reizen maakt, vergeet je soms dat bestemmingen heel dicht bij ook bijzonder mooi en interessant kunnen zijn. Zoals Belgisch Limburg, vlak over de grens vanaf Eindhoven en Maastricht, waar een keur aan belevenissen voor jong en oud te vinden is en waar het industrieel erfgoed voor het oprapen ligt.



We starten onze reis in Hasselt. Een stad die om meerdere redenen niet overgeslagen mag worden. Zo is het de vierde winkelstad van België. Voor de shop-a-holics een absolute must dus met winkels, boetiekjes en conceptstores. Het Hendrikshuis (hendrikshuis.be) mag je hier dan ook zeker niet overslaan. Het oude volkscafé is omgebouwd tot een trendy conceptstore en loft waar duurzaamheid centraal staat. Maar het is ook de ‘Hoofdstad van de Smaak’ met tal van gastronomische restaurants en heerlijke terrasjes.

Tip: echt genieten van de smaak van de stad? Bij de Smaaksalon aan de Maastrichterstraat kun je terecht voor allerhande streekproducten, delicatessen en heerlijke souvenirs. Bovendien serveren ze er een heerlijke high tea!

Hasselt
Om een goede indruk van de stad te krijgen is de historische wandeling een aanrader. Je leert wat meer over de geschiedenis en loopt langs vrijwel alle bezienswaardigheden in het compacte centrum. De wandeling wordt aangeduid door het symbool van de stad, de hazelnoot, die als koperen afbeelding verwerkt is op paden en trottoirs. Een informatieboekje koop je bij het bureau voor toerisme aan de Maastrichterstraat. Na deze wandeling struinen we zelf door autoluwe straatjes, steken we pleintjes over en strijken we neer voor een Belgisch biertje.



Tip: ideaal voor je bezoek aan Hasselt is de ‘48-uur Hasselt’ kaart. Met deze kaart krijg je korting en gratis extra’s tijdens de geldigheidsduur. De kaart kost €19,50 (€3 voor kinderen) en is verkrijgbaar bij het bureau voor toerisme.

Japanse Tuin
Op fietsafstand van de binnenstad ligt de Japanse tuin van Hasselt, die de vriendschapsband tussen Hasselt en de Japanse stad Itami bevestigt. De tuin van 2,5 hectare is de grootste Japanse tuin in Europa en een oase van rust. Je kunt het ceremoniehuis deels van binnen bekijken en elke eerste zondag van de maand is het mogelijk een theeceremonie bij te wonen. De tuin is een heerlijke plek om te wandelen. Vanaf het keienstrand zie je de enorme koikarpers vlak onder het wateroppervlak. Via paden, bruggetjes en vlakke rotsen bij de waterval ontdek je alle kenmerkende Japanse bomen en struiken, zoals de heerlijk geurende kerselaars bij de picknickplaats. Picknickmand mee dus! Met de 48-uurs kaart heb je gratis toegang.



Villa Verbeelding
Met diezelfde kaart heb je ook gratis toegang tot Villa Verbeelding. Een heerlijk museum waar sprookjes en eigen verbeelding tot uiting komen. In boeken, workshops, schilderijen, verhalen en tentoonstellingen kunnen kinderen hier uren zoet zijn en ook ouders raken betoverd door de verhalen uit hun jeugd. Er zijn regelmatig activiteiten in de villa waar je aan mee kunt doen. Van 10-17 februari is Villa Verbeelding extra vaak open en is de tentoonstelling ‘Soort van tovenaars’ een aanrader. Ook is er van 14 t/m 16 een workshop toverdieren maken. Superleuk voor dromers én doeners!



Jenevermuseum
Een bezoekje aan Hasselt is niet compleet zonder een bezoek aan het Jenevermuseum. De stad heeft veel te danken aan de jeneverstokerijen en daarom kun je in deze 19de -eeuwse stokerij het hele proces van ingrediënten tot het daadwerkelijke stoken ontdekken. Het productieproces verloopt er nog precies zoals in vervlogen tijden en zelfs met authentiek materiaal. Na de rondleiding eindig je in de bijbehorende kroeg en daar staat uiteraard een jenevertje op je te wachten! Met de Hasseltkaart heb je gratis toegang tot het museum én ontvang je een gratis borreltje.



Tip: culinair dineren in een industriële omgeving? Wij genoten van sublieme seizoensgerechten bij Taratata aan de Kempische Kaai in Hasselt.

Be-MINE
Kleine ruimtes, lange dagen in het donker en zwaar, gevaarlijk en ongezond werk. We kunnen het ons bijna niet meer voorstellen dat het werken in de mijnen voor onze voorouders de normaalste zaak van de wereld was. Ook in Belgisch Limburg is dit industriële erfgoed onlosmakelijk verbonden met de cultuur en ontdekken we dat de eeuwenoude mijnhistorie nog altijd springlevend is.



Sinds begin jaren `70 van de vorige eeuw vindt er in Nederland geen mijnbouw meer plaats. In Belgisch Limburg duurde het langer voordat er een einde kwam aan de mijnbouw. Pas in 1989 werden de mijnen van Beringen gesloten. De mijnsite omvat 100.000m² aan bestaande gebouwen, schachtbokken en terrils. Het is daarmee de grootste industriële erfgoedsite van Vlaanderen en uniek in Europa. Van alle overige mijnsites in de streek is dit ook de enige site waar het industriële hart van de mijn werd bewaard. Onder de noemer be-MINE (bemine.be) vindt de transitie plaats van industrieel terrein naar toeristisch-recreatief gebied, waar functies als wonen, werken, winkelen en recreatie met elkaar verenigd worden. Zo krijgt de historische locatie een eigentijdse invulling die we natuurlijk met eigen ogen bekijken.

Mijnwerker
Ons bezoek had niet mooier kunnen beginnen dan met een rondleiding door één van de voormalige mijnwerkers, Rob Boyon. Met gevoel voor humor vertelt hij ons bevlogen over zijn tijd in de steenkoolmijnen. Hoe? Door ons van A tot Z in zijn dagelijkse werkdag ‘mee te nemen’. Eerst melden, dan gereedschap verzamelen en wachten tot je uit de rij gepikt werd om de mijn in te gaan. Slechts een klein stukje, dat wel, maar het geeft voldoende stof tot nadenken. Hoe hield men het uit? Hoe ging het leven er hier onder de grond aan toe? En aan welke gevaren werden de mannen dagelijks blootgesteld? De historie is hier zo tastbaar dat ik er stil van word.



Opgelucht en knipperend tegen het felle zonlicht komen we weer boven de grond. Ellenlange rijen met lockers en douches zijn ons volgende stoppunt. De mijnwerkers mochten niet eerder weg voor ze schoon waren. Het is alsof er elk moment weer mensen binnen kunnen lopen om aan het werk te gaan. Tot slot lopen we naar de balies waar de mijnwerkers hun geld kregen. Al stonden hier voornamelijk vrouwen in de rij verklapt Rob. Eenmaal buiten begrijpen we al snel waarom: aan de overzijde van de straat bevindt zich het café.

Snorkelen en duiken
Wat je niet voor mogelijk acht, hebben de Belgen hier gerealiseerd: in één van de grote mijnkoeltorens van Beringen is een heus indoor snorkel- en duikcentrum ontstaan met de naam TODI. Je kunt hier zwemmen tussen honderden tropische vissen, duiken naar autowrakken en plaatsnemen aan de duikersbar. Vanuit het restaurant heb je een inkijkje in het grootste aquarium van de streek. Op groot scherm zie je via meerdere onderwatercamera’s het rijke onderwaterleven in het duikbassin. Een unieke plek om te snorkelen en te duiken!



Na een heerlijke lunch in dit restaurant wandelen we verder over het Be-MINE complex. We beklimmen de avonturenberg, gebouwd op de terrils (steenbergen) van de mijnensite en bekijken de enorme industriële bouwwerken met andere ogen. Veel is nog in aanbouw, maar wat er al verbouwd en vernieuwd is belooft veel goeds. Zo ook het indoor klimcentrum Alpamayo. De naam verwijst naar de ‘mooiste berg ter wereld’ en er zijn 18 meter hoge klimwanden in de oude elektriciteitscentrale van de mijnsite. Het bijbehorende cafetaria heeft veel authentieke details en is alleen daarom al een bezoek waard. In de toekomst volgt er in dit complex nog een boulderzaal en komen er outdoor activiteiten op de schachtbok. De moeite waard om de ontwikkelingen in de gaten te houden.



Tip: kamperen in Belgisch Limburg? Op limburgcampings.be vind je precies de camping die je zoekt!

Bilzen Mysteries
Een ander avontuur beleven we als de zon al is ondergegaan. In kasteel Alden Biesen gaan we naar Bilzen Mysteries, een multimediaal parcours over de oude landcommanderij Alden Biesen in Bilzen. Het is één van de grootste kasteelcomplexen in België en de historie begint hier als de graaf van Loon hier in 1220 een bedevaartkapel met bijbehorende gronden aan de ridders van de Duitse Orde schenkt. In de loop der eeuwen bouwden zij Alden Biesen uit tot een complex met waterkasteel, tiendschuur, gasthuis, rijschool, kerk, oranjerie en prachtige tuinen. Gewapend met een tablet volgen wij het historische verhaal door het complex. We kruipen in de huid van de kasteelheer en brengen de historie van het domein tot leven. Een bijzondere ervaring, die soms wat langdradig is, maar die wordt afgesloten met een unieke lichtshow op de kasteelmuren.



Bokrijk
Wie meer wil weten over de historie van Belgisch Limburg en de oude ambachten doet er goed aan om af te reizen naar Bokrijk nabij Genk. Het openluchtmuseum is een ruim opgezet park tussen bossen en tuinen. Ruim 100 authentieke gebouwen in aantrekkelijke setting geven je een kijkje in het leven op het Belgische platteland in 1913. Oude ambachten worden tentoon gespreid en acteurs vallen nimmer uit hun rol. De strenge schoolmeester laat ons zelfs strafwerk schrijven met een ganzenveer als wij teveel kletsen tijdens het bezoek.



Tip: Bokrijk is bijzonder leuk voor kinderen. Er is alle ruimte om te spelen en er zijn heel veel educatieve activiteiten.

Even verderop in een grote oude schuur kun je meedoen aan diverse workshops en besluiten wij een vlechtbrood te maken volgens traditioneel recept. Om de dag af te sluiten gaan we in historische kledij op de foto. Gierend van het lachen, spreekt de fotografe ons quasi bestraffend toe dat er in die tijd niets te lachen viel en maakt een geweldige ‘serieuze’ foto die we als souvenir mee naar huis nemen.



Fietsen bij Bokrijk
Met de fiets een vijver doorkruisen zonder natte voeten te krijgen? Het kan bij Bokrijk! Huur fietsen bij het infopunt van Bokrijk en kies uit één van de vele fietsroutes die met knooppunten te volgen zijn. De korte route door het park leidt je naar het vijverlandschap met een fietspad dwars door de vijver, zodat je met het water aan weerszijden op ooghoogte kennismaakt met dit unieke vijverlandschap. Wil je een langere tocht fietsen? Het industriële erfgoed C-Mine (c-mine.be) krijgt ook een creatieve functie en bevat onder andere een internationaal design expo waar in 2018 ‘The World of Tim Burton’ tentoongesteld wordt. Een knooppunten route brengt je in 20 kilometer van Bokrijk naar C-mine en weer terug. We sluiten ons bezoek aan het cultuurhistorische Belgisch Limburg in stijl af met een Bokrijkse streekproductenplank met streekbier!



Tip: wil je meer weten over de activiteiten tijdens deze reis of over alle mogelijkheden die Belgisch Limburg te bieden heeft? Dan is toerismelimburg.be je startpunt. Daar vind je ook de online bladerversie van 300 pagina’s dikke toeristische gids. Een handige inspiratiebron!

Tekst & Beeld: Janine Klein