Fika tijd in Dalarna

De Zweedse regio Dalarna is hip en historisch tegelijk. Het voegt sport en ontspanning moeiteloos samen en laat jong en oud op velerlei wijze genieten van het buitenleven in de bijzonder fraaie natuur. Hier heeft men nog écht tijd en aandacht voor elkaar. En zo reizen wij van ‘fika’ naar ‘fika’ om tot de ontdekking te komen dat het leven er hier een stuk gemoedelijker aan toe gaat, dan wij gewend zijn.



Die ‘fika’s’ zijn helemaal hot onder jongeren én pensionado’s. Waar we ook zijn in de regio, overal zitten de terrassen vol met groepjes mensen die gezellig met z’n allen aan de koffie zitten. ‘Er is altijd tijd voor een fika’, roept een meisje me lachend toe. En daar heeft ze gelijk in. Elkaar in de haast begroeten en doorlopen is er in Dalarna niet bij. Hier maak je tijd voor elkaar en drink je samen een lekkere kop koffie om gelijk de laatste nieuwtjes door te nemen. Het blijkt voor ons de ideale manier om met de locals in contact te komen en van hen te vernemen welke plekken we echt niet mogen missen in deze veelzijdige omgeving.

Rättvik
Onze eerste koffiebreak in Dalarna hebben we in Rättvik. We vinden een heerlijk terras aan de waterkant, met uitzicht op de bijzondere Langbryggan, een lange, houten wandelbrug over het water, met aan het einde een aantal bomen. De zon zindert aan de hemel, het naastgelegen strandje ligt vol met Zweden die een verkoelende duik nemen in het water dat maar niet dieper lijkt te worden. Ideaal voor kinderen dus, al heeft het wel een raar oranjerood kleurtje. ‘Dat komt van het gesteente hoor’ legt de dame aan de tafel naast ons uit. En omdat ze glimlachend zegt dat het niet schadelijk is, besluiten we dat pootjebaden zeker geen kwaad kan. Dat blijkt een welkome afkoeling in de 30ºC die we eerder aan een Spaanse costa hadden verwacht.



Nusnäs
De dame op het terras , zelf gek van fika’s, had nog een andere goede tip voor ons. In Nusnäs, op zo’n half uurtje rijden, lag een heerlijke theetuin met versgemalen koffie en sublieme taartjes en koeken. Alleen de plek al is een reden om hier een tussenstop te maken. Malargardens Trädgards Café heeft zitjes verspreid over de met bloemen bedekte boerderijtuin en de gastvrouw schenkt met liefde nog een tweede kop koffie gratis. Bij slechter weer is de boerenschuur ook een heerlijke plek om met een groep af te spreken voor een fika. Een topplek die we zonder deze tip niet hadden gevonden!



Houtsnijwerk
De regio Dalarna staat om meerdere dingen bekend, maar wat bij ons als eerste naar boven kwam waren de Dalarna paarden. Vrolijk gekleurde houten paardjes. Mijn oma had er vroeger eentje meegenomen voor me als souvenir. Op zoek naar deze paardjes blijken er meerdere werkplaatsen te zijn waar ze gemaakt worden. Het meest authentiek volgens insiders is Nils Olsson Hemslöjd in Nusnäs. Of het waar is weten we natuurlijk niet, maar dat hij het goed in het Engels uit kon leggen weten we wel. De paardjes worden met een machine grof uitgesneden en vervolgens met de hand vervolmaakt. Iets wat hij tijdens de rondleiding al pratende bleef doen. Een vakman. Met terechte trots liet hij ons zijn werkplaats zien. Een oude dame schilderde met vaste hand figuurtjes op de paarden en even verderop in een pronkkast stonden de paardjes die voor speciale gelegenheden – zoals het koningshuis – waren vervaardigd. En uiteraard konden we het niet laten en reden we met 1 PK meer verder naar onze camping.



Mora Parken
Onze uitvalsbasis tijdens deze rondreis door Dalarna is Mora Parken. Een bijna overcomplete camping met ruim opgezette velden, goede sanitaire voorzieningen, een rivier met een zwemgelegenheid, een winkeltje, bowling en restaurant, typisch Zweedse rode vakantiehuisjes en zelfs een hotel. Alles op de camping is perfect geregeld. Tot de oprechte glimlach en het persoonlijke welkom van gastvrouw Inger Rommedahl aan toe. We kunnen er kano’s en fietsen huren bij activiteitenmanager Karl en via een speciaal aangelegde voetgangersbrug komen we zo in het stadje uit. We installeren ons in het zonnetje en laten het grote genieten beginnen. Die avond eten we in het restaurant van Mora Parken en dat is voor herhaling vatbaar!



Vasaloppet
Eén van de andere troeven van Dalarna is de Vasaloppet. Een 90 km lange langlaufrace die wordt gehouden op één van de eerste zondagen in maart. De route gaat van het plaatsje Sälen naar de stad Mora en trekt jaarlijks meer dan 15.000 skiers. `s Zomers is dezelfde route het toneel van de CykelVasan, een crosscountryrace voor mountainbikers. Rolf Hammar is onze gids – en toevallig ook de partner van onze gastvrouw Inger – en laat ons delen van het parcours zien. Als voormalig secretaris generaal van deze vermaarde langlaufwedstrijd is hij maar wat trots op wat zijn regio bereikt heeft en tijdens onze fietstocht stoppen we op prachtige plaatsen. Bij het bergstation, waar de deelnemers voorzien worden van eten en drinken, tovert hij een kan koffie en huisgemaakte koekjes uit zijn rugzak. Van zoveel gastvrijheid wordt mijn hart oprecht warm.



Nog meer gastvrijheid ontdekken we die middag bij Karl Töfasens Fäbod. Een zomerboerderij waar het traditionele Zweedse leven je uitnodigt om een kijkje achter de schermen te nemen. Kalfjes dartelen in de wei, kippen scharrelen de broodkruimels onder de tafel vandaan en de bewoonde wereld lijkt kilometers ver weg. We krijgen een rondleiding, roepen de biggen bijeen, aaien de geitjes en maken speciale Zweedse kaas. Ter afsluiting worden we uitgenodigd te proeven van een kaasplankje met flatbrød aan de stamtafel in de boerentuin.



De wilde kant van Zweden
De avond brengen we door bij een kampvuur in het bos. De gidsen van Wild Sweden nemen ons mee op elandensafari. Bij het kampvuur – dat door de rook ook de muggen fijn op afstand houdt – krijgen we alle informatie over de leefgewoontes van de dieren en bij de schemering pakken we ons kampement in. Uit voorzorg had ik al een lange broek en trui aangetrokken, maar het kan niet voorkomen dat ik tot op mijn bot lek geprikt wordt door de muggen. De ervaring daarna laat dit echter als sneeuw voor de zon verdwijnen. Want de zon gaat zo bijzonder mooi onder aan de horizon dat de elanden me eigenlijk gestolen kunnen worden. Dat daarna de volle (!) maan boven het windstille meer in het bos staat, maakt het bijna sprookjesachtig mooi. Natuurlijk zien we ook elanden – al is dat geen garantie – want de gidsen weten precies de weg en kunnen ze bovendien nog goed imiteren ook. We hebben geluk en zien er een paar afzonderlijk van elkaar. Het is inmiddels bijna 2 uur `s nachts. De zon komt alweer op en bij het erg vroege ochtendgloren komen we weer aan op de camping waar we de auto buiten de poort laten staan, om de andere kampeerders niet wakker te maken. Het is hier zo stil en vredig dat zelfs de wind niet durft te ruisen door de bomen.



Mora
Na een korte nacht lopen we de volgende dag via de camping zo het stadscentrum in. We pakken een fika in de hoofdstraat en horen van de jongens naast ons dat er de volgende dag een soort triatlon is, die dwars over de camping gaat. Het is een triatlon voor vrouwen, dat verklaart ook hun opgewonden gebabbel onder het genot van een cappuccino. We besluiten er toch even een kijkje te gaan nemen, want kennelijk is dat het gesprek van de dag. Na een uurtje shoppen en souvenirs scoren gaan we op weg naar onze volgende fikaspot ‘Smidgarden’ in Fryksas, met prachtig uitzicht en traditionele lunchmogelijkheden.



Tip: alle informatie over Dalarna is te vinden op visitsweden.com. Kies voor de regio Midden-Zweden en vervolgens voor Dalarna. Hier vind je ook meer informatie over campings, evenementen en activiteiten, zoals het midzomerevenement, waarbij de bewoners van Dalarna dansen rondom de meiboom om midzomer te vieren.

Berenpark
Vanaf onze lunchplek is het nog slechts minutenwerk naar het berenpark. Orsa Bjornpark biedt onderdak aan verschillende bruine beren, maar er leven ook tijgers. De setting van het park is vrij natuurlijk. Door het flinke hoogteverschil in het park kun je met bruggen en paden heel dicht bij de dieren komen, zonder dat er een hek tussen zit. Van bovenaf kijk je neer op hun natuurlijke habitat en zie je twee beren samen spelen in de vijver en moeder beer haar drie kleintjes in het gareel te houden. Het is nog steeds bijzonder benauwd en dus liggen de beren veel in de schaduw te slapen. We gaan zelf ook op zoek naar verfrissing en huren bij terugkomst op de camping een kano om het water op te gaan. Een goede keus! `s Avonds nodigen Rolf en Inger ons uit om met hen te komen eten bij restaurant Korsnäsgarden. Het moderne restaurant heeft een beperkte, maar erg goede kaart en er is live muziek. Door het mooie weer besluiten we een tafel in de tuin te zoeken en met de geluiden van de live muziek op de achtergrond duurde de zwoele avond nog tot in de kleine uurtjes.



Anders Zorn
Wie niet mag ontbreken tijdens je reis door Dalarna is Anders Zorn (1860-1920). Denk Rembrandt en Van Gogh en bedenk dat Anders Zorn hun gelijke was in Zweden. Zijn huis staat nog steeds in Zorngarden in Mora en is met een gids te bezoeken. Het huis hangt vol met schilderijen en schetsen. En in het Zorn museum is tijdens ons verblijf een tijdelijke expositie met schetsen en etsen van Rembrandt te zien. Een goede vriend tijdens zijn leven was Carl Larsson. Ook hij heeft een huis met tuin in Sundborn, maar dit maakt veel minder indruk dan de rijkdom die Anders Zorn gekend moet hebben.

Kopermijn
Onze laatste stop in de regio Dalarna maken we in Falun. De kopermijn in Falun was de meest belangrijke industriële werkplek in Zweden en was een zeer grote bron van inkomsten voor het land. Tot in de jaren `80 was deze mijn in gebruik en wereldwijd is koper uit deze mijnen gebruikt voor bijvoorbeeld daken en dakgoten. De mijn is nu onderdeel van het Falun Werelderfgoed en staat dan ook op de Unesco lijst. We boeken een tour met een gids in het Engels. Er is veel boven de grond te zien, zoals het mijnmuseum, maar onder de grond gaat echt een wereld voor je open. Een rondleiding kan het hele jaar door en het kaartje geeft je ook toegang tot alle andere activiteiten. Het mijncomplex mag dan niet meer in gebruik zijn, het voelt alsof hier elk moment weer gewerkt gaat worden. Een echte aanrader!


Als afsluiter doen we nog een fika op het terras naast het mijnmuseum. We zijn verrast door zoveel vriendelijkheid en gastvrijheid. En kunnen Dalarna aanraden voor elk soort kampeerder. Want van sportief tot ontspanning en van jong tot oud: er is van alles te beleven en er is altijd tijd voor een fika!

Zweedse Campinggids
De mogelijkheden voor kamperen in Zweden zijn overweldigend en er is volop keuze. Van hoog in de bergen in Noord-Zweden tot een vakantiehuis aan de uitgestrekte kust. Veel campings in Zweden zijn het hele jaar open. In de campingcatalogus ‘Swedish Camping’ vind je de grootste selectie van campings en vakantiehuisjes in Zweden. Ook staat er praktische informatie in over het land en uitgebreide informatie over de bijna 500 campings in Zweden (o.a. openingstijden, routebeschrijving en faciliteiten), die aangesloten zijn bij SCR, de Zweedse Campingbond. Overnachten op een SCR camping doe je met de Europese Campingkaart, de Camping Key Europe, die je bij de receptie van aangesloten campings kunt kopen en die je meer voordeel biedt, zoals ook korting op veerboten, pretparken, dierentuinen en restaurants. Ga voor meer informatie over de SCR, campings en de nieuwe campinggids naar visitsweden.com. De nieuwe campinggids bestellen? Mail dan naar office.nl@visitsweden.com!

Tekst: Janine Klein | Beeld: Ruud Koetsier