Puur natuur in de Weerribben-Wieden

Dat je niet ver hoeft te reizen voor een verrassend andere omgeving bewijst de Weerribben-Wieden. Een natuurgebied dat is ontstaan door het maken van turf. De vervening zorgde ervoor dat er smalle stroken land ontstonden, de zogenaamde ribben. De wateren ernaast werden weeren genoemd. En zo komt Nederland aan een door mensenhanden gevormd nationaal park, waar menigeen op een zonnige dag maar wat graag in een bootje stapt.



Heel veel informatie over dit bijzondere stukje Nederland krijgen we in Buitencentrum Weerribben in Ossenzijl. Het informatiecentrum van Staatsbosbeheer vertelt over het zware werk dat de turfstekers in vroegere tijden dag in dag uit moesten verrichten. Maar het centrum vertelt ook dat er later, doordat er meer water ontstond, bijverdiend werd met de visserij. Niet heel veel later begonnen de wateren dicht te groeien met riet. Hierdoor was het beroep van rietsnijder in opkomst, een beroep dat nog steeds van vader op zoon wordt uitgeoefend. Het ‘Kalenberger’ riet dat hier geoogst wordt, heeft zelfs een eigen keurmerk en wordt gebruikt als dakbedekking.


Tip: Buitencentrum Weerribben (staatsbosbeheer.nl/natuurgebieden/weerribben) is van april t/m oktober 7 dagen per week geopend van 10.00 – 17.00 uur. In de wintermaanden is de opening beperkt tot zondag (12-16 uur) en donderdag (10-16 uur). Toegang is gratis.

Wandelen
Tot zover de historie, want de huidige tijd is minstens zo interessant. Die huidige tijd staat in het teken van het ontdekken van deze mooie natuur. Te voet, per fiets, per (fluister)boot of per kano is dat het beste te doen. Bij de informatiebalie van het buitencentrum halen we een gratis plattegrondje op voor een wandeling in de directe omgeving. Deze korte wandeling over een natuurpad van 3,5 kilometer is onze eerste kennismaking met het gebied. De wandeling brengt ons in korte tijd van trilveen naar hooi- en rietlanden en bos. Her en der ontwaren we tjaskers in het landschap, een klein type windmolen dat zorgt voor de bemaling van het turfgebied.



Vanwege het jaargetijde vliegen vogels af en aan om hun nest op orde te krijgen en ook andere beestjes zijn bezig met hun voorjaarsactiviteiten. Onderweg is er meer bedrijvigheid. Een rietsnijder steekt zijn handen uit de mouwen op zijn velden. Van vers gemaaid riet maakt hij compacte bosjes. Het rietafval wordt ter plaatse door hem verbrand, waarmee hij de zwarte plekken in de velden verklaart. De reden hiervoor is puur economisch. We wandelen weer verder en het voorjaarszonnetje maakt dat de wandeling best een paar kilometer langer had mogen zijn.


Tip: wandel je met kinderen? Volg dan het speciaal aangelegde Zompie Zoekpad. Deze route is slechts 2,2 kilometer lang en onderweg kunnen de kinderen vragen beantwoorden die op de bordjes staan. Informatief, maar vooral erg leuk!

Rondvaart
Beschik je niet zelf over een boot, maar wil je wel wat van de omgeving zien, dan kun je opstappen op de rondvaartboot van Tiemen Vaartjes (weerribbenrondvaarten.nl), die vertrekt bij het Buitencentrum. Zo varen we mee met een speciaal gebouwde platbodem rondvaartboot door kleine en ondiepe slootjes en vaartjes in de Weerribben. Een heerlijk vaartochtje van circa 1,5 uur in een dichte boot die bij mooi weer ook helemaal open kan. Een ideale manier om in het kort kennis te maken met deze mooie natuur.


Thema vaartochten
  • Van begin april tot medio oktober zijn er elke zondag (en feestdagen) zogenaamde ‘losse opstappers’ vaartochten met vertrek om 13.30 uur. Vaarduur circa vijf kwartier. In de maanden juli en augustus wordt er elke dag gevaren om 13.30 uur. Bij voldoende belangstelling gaat er een extra rondvaart om 15.15 uur.
  • Van medio maart tot eind april zijn er speciale rietsniedersvaartochten. Tijdens deze vaartocht van 1,5 uur krijg je een goed beeld van hoe het rietsnijden in zijn werk gaat en het leven van de rietsnijder.
  • Van begin april tot medio mei worden er reeën tochten georganiseerd van circa 2 uur. Op iedere woensdag-, vrijdag- en zaterdagavond vertrekt de boot 2 uur voor invallen van het duister en gaat de boot op zoek naar de reeën in het gemaaide rietland.
Steenwijk
Na een dag in de natuur lonkt de grote stad. In deze omgeving is dat vestingstad Steenwijk op zo’n 20 kilometer van onze accommodatie. Vanaf het VVV bij het station pakken we de wandelroute door Steenwijk op. Langs de route van twee kilometer vertellen informatiepanelen ons alles over de geschiedenis van Steenwijk. Niet alleen heeft de stad veel historie, er zijn ook gezellige winkels en heerlijke terrasjes die ervoor zorgen dat we ons hier prima een dag kunnen vermaken! Elke laatste zondag van de maand is het hier trouwens koopzondag en elke zaterdag van 9.00 – 17.00 uur is er weekmarkt op de Markt.

Tip: in de zomermaanden vinden de Vestingfeesten plaats in Steenwijk. In 2017 is dat op 19 en 26 juli, 2, 9, 16 en 23 augustus. Voor meer activiteiten en evenementen ga je naar visitweerribbenwieden.com.



In de avond strijken we dichtbij huis neer op een terras in Ossenzijl. Bij de brug hebben we
keuze uit twee terrassen. Dat lijkt weinig, maar gezien de omvang van het dorp (550 inwoners) is dat best veel. We blijken niet de enigen, want het hele dorp zit op het terras. Met een brug die de gehele dag geopend wordt voor de pleziervaart is dit een leuke plek om de dag af te sluiten.

Fluistervaren
Het weer is zo ongekend mooi dat we besluiten een fluisterbootje te huren bij Recreatiecentrum de Kluft. Vanaf hier varen we gelijk het nationale park in. Op de vaarplattegrond zien we dat we vanaf hier drie routes op kunnen pakken: de Ossenzijlroute (7 km) voert je door het noordelijke deel van de Weerribben, de Kalenbergroute (8 km) door het hart van de Weerribben en de Weerribbenroute (14 km) door vrijwel het gehele gebied. We hebben de hele dag de tijd en besluiten de langste route te volgen en compleet met picknickmand gaan we op pad. De eerste uitdaging ontdekken we al snel: eenmaal de Kalenbergergracht overgestoken wacht ons een te laag bruggetje.



Een simpel systeem zorgt ervoor dat we de brug draaien en aardige fietsers, die door ons moeten wachten, sluiten de brug weer achter ons. Het blijkt de enige brug te zijn waar we niet onderdoor kunnen en stiekem vinden we dat best jammer. Via smalle slootjes en brede vaarten varen we door het gebied. Het is nog vroeg en daardoor nog rustig op het water, een enkele vogelaar in kano daargelaten. 

Een elektrische fluisterboot is niet alleen goed voor het milieu, het is ook ontzettend stil. En dus varen we langs rietland waar een reetje rustig staat te grazen. Hij lijkt ons nauwelijks in de gaten te hebben en eet rustig door. Voor ons de ideale gelegenheid om rustig de camera te pakken en het beestje in de ochtendzon op de foto te zetten. Ons eerste wild hebben we gespot! Niet veel verder is het ander wild dat onze aandacht trekt. Al kronkelend zwemt een slang langs onze boot. Volledig ongevaarlijk, maar toch zijn we enigszins opgelucht dat het water te koud is om in te pootje baden. Ook de vogelaars zijn stil komen te vallen. Met de kano tegen het land aan hebben zij de verrekijker in de aanslag. Kennelijk spotten zij iets wat we met het blote oog niet kunnen zien, maar gelukkig jagen wij het met onze stille boot niet weg.



Nederland
Halverwege de route maken we een omweg. Wij Nederlanders willen natuurlijk wel even naar het échte Nederland. Een dorp met 25 inwoners volgens Wikipedia en in een paar tellen vaar je er dan ook doorheen. Wel een reden om te stoppen in het voorjaar is het ooievaarsnest. We hadden geluk, want ze waren thuis en stonden beide trots op hun nieuwe nest, klaar voor de volgende leg!



Vanaf Nederland varen we door naar Kalenberg. Een stuk meer toeristisch en dat merken we aan de bootjes op het water en de fietsers en wandelaars langs de kant. Bij restaurant het Doevehuis leggen we aan. Het terras ligt aan één van de mooiste vaarroutes naar Friesland en er is dan ook genoeg te zien tijdens onze overheerlijke lunch.



Andere activiteiten
  • In Paasloo is Klimbos Avontuurlijk Paasloo dé plek voor avonturiers en klauteraars van alle leeftijden. Vier parcours en uitdagende hindernissen maken van dit gloednieuwe klimbos een uitje voor het hele gezin.
  • Wandelen om een eendenkooi? Volg dan de wandelroute Kiersche Wijdepad (4,9 km). De route over onverharde wegen, gras- en hooiland en trilveen gaat rondom een eeuwenoude eendenkooi. De route is te downloaden via natuurmomenten.nl/routes.
  • Minder mooi weer? In Luttelgeest, in de Orchideeënhoeve, is het altijd behaaglijk. Je wandelt hier over junglepaden met watervallen, loopbruggen en rotspartijen door meer dan 25.000m² tropische tuinen en ontdekt bijzondere bloemen en planten en tropische vogels.
Venetië van het noorden
Wellicht ken je de Weerribben-Wieden van de bekendste plaats Giethoorn, dat ook wel ‘het Venetië van het noorden’ genoemd wordt. Maar dat stond voor deze ontdekking nu eens niet op de verlanglijst. Waarom niet? Toeristisch gezien is deze plaats al behoorlijk op de kaart gezet. Welke Nederlander – of Aziaat - kent het niet? En hoewel het er prachtig is, ervaar je die pracht ook buiten het fameuze dorp. Maar dan in alle rust en ruimte die het natuurschoon van de Weerribben-Wieden biedt, zo hebben wij ervaren.


Tip: wil je meer weten over de Weerribben-Wieden, dan is visitweerribbenwieden.com je startpunt. Je vindt er veel informatie over bezienswaardigheden, activiteiten, evenementen, accommodaties en mooie wandel-, fiets- en vaarroutes.

Tekst: Janine Klein | Beeld: Ruud Koetsier