De natuurlijke schoonheid van Graubünden

De eerste sneeuw viel vorig jaar al in september. Des te meer verrast was ik dat ik tijdens mijn bezoek in oktober nog in een T-shirt op het terras kon zitten in Graubünden. Dat terras in de zon vond ik in Santa Maria de Val Müstair, waar de winterse geur van de openhaard zich al vermengde met de schone berglucht en waar het geklingel van koeienbellen het ruizen van de bomen overstemde.

Graubünden

De vallei van Müstair, waar Santa Maria in ligt, bestaat uit zes dorpjes: Lü, Fuldera, Valchava, Tschierv, Müstair en Santa Maria zelf. Het geheel staat als biosfeer op de Unescolijst en ook het (nog dienstdoende) klooster is Unesco Werelderfgoed. Een historische omgeving dus, waar tradities en natuur de eerste redenen zijn voor een bezoek.

Meer koeien dan mensen
De Müstair vallei – waar meer koeien dan mensen (slechts 1500) leven – blijkt aan toeristen gewend te zijn. Veel motorrijders komen hier voor het betere bochtenwerk, met de Stelviopas op slechts 10 kilometer afstand, en er is een drietal campings gevestigd. Al heeft de camping in Tschierv meer weg van een weiland met staanplaatsen. Camping Muglin in Müstair is voor het nieuwe kampeerseizoen van 2012 geheel vernieuwd. De drie sterrencamping Pè da Munt in Santa Maria blijkt voor ons een ideale uitvalsbasis, want vanaf hier lopen we in slechts 5 minuten naar het dorp waar we `s avonds lekker kunnen eten. Het dorp is een perfect startpunt in de vallei, want vanaf hier is het bijvoorbeeld maar 15 kilometer naar het enige Zwitserse nationale park. Extra leuk op deze camping is dat je er voor je kampeermiddel een vuurtje mag maken en er her en der picknickbanken staan.

Traditioneel
In het dorp bezoeken we een paar voorbeelden van traditioneel Zwitsers handwerk. De historische ‘Muglin’ watermolen is nog officieel in werking voor een pakje zelfgemalen meel. We krijgen hier een enthousiaste uitleg van de 10-jarige molenaarszoon, terwijl zijn moeder vertelt in de winter haar centen te verdienen met het verkopen van kaartjes voor de skilift in Tschierv. Vervolgens nemen we een kijkje bij de plaatselijke weverij Tessanda (tessanda.ch), waar we de prachtigste kleden zien verschijnen die nog op traditionele wijze worden vervaardigd. De weverij is één van de weinige opleidingcentra voor dit historische beroep. We kopen hier een paar mooie theedoeken als aandenken, die eigenlijk te duur zijn om de vaat mee af te drogen…

St. Johann Klooster
Ook op de Unescolijst staat het St. Johann Klooster. Een historisch klooster dat nog steeds bewoond wordt door twaalf nonnen. Hoewel hun vertrekken privé zijn, is de rest van het klooster, zoals de oude slaap- en eetzaal en ook de historische slaapkamer van de priores, nog steeds te bezichtigen. Het museum geeft een kijkje in het vroegere leven van de nonnen, waar eenvoud – en kou lijden – de boventoon voert.

Geitenkaas
Alles wordt bij geitenboerin Kathrin Hartmann van boerderij Hof Guad nog met de hand gedaan. De stevige boerenvrouw schept de wei met de hand en ook het persen, schoonmaken en draaien van de geitenkaasjes is voor haar dagelijkse kost. Een taak die de boerin, die ook een klein aantal koeienkaasjes maakt, elke dag weer serieus neemt. Het bescheiden aantal kaasjes wordt dan ook alleen lokaal verkocht en bijvoorbeeld in de restaurants geserveerd. Al die liefde en aandacht proef je duidelijk terug in het heerlijk zachte kaasje.

Hike en Biketrails
Na de traditionele lunch in de bakkerij van Meinrad Meier in Santa Maria, waar ze ook de beroemde Müstair koekjes, ‘schaibiettas’, maken naar eeuwenoud recept dat acht jaar geleden herontdekt werd, besluiten we een echt frisse neus te gaan halen in de Mora vallei. Hier zijn vele, goed bewegwijzerde routes voor wandelaars en mountainbikers uitgezet. Zo kun je door de hele vallei wandelen in een zes uur durende tocht of kiezen voor een andere route. Keus genoeg: er ligt hier meer dan 200 km aan routes door niemandsland op je te wachten. Een geweldig gebied dus voor de natuurliefhebber!

Wandel- en fietstip
Er lopen tal van hiking en mountainbikeroutes. Vanaf meerdere parkeerplaatsen langs deze routes kan er een route worden opgepakt. De bus brengt je vervolgens op een ander punt weer terug naar de parkeerplaats.

Via de Rom rivier lopen we – over een redelijk vlak pad – naar Antica Distilleria Beretta. Hier mogen we kijken in de brouwerij van de excentrieke distilleerder, die naar eigen zeggen geen druppel alcohol drinkt, maar wel de meest heerlijke likeuren maakt met fruit, bloemen en kruiden uit de Müstair vallei. Eten doen we die avond in Chasa de Capol in Sta Maria, waar de eigenaar in zijn traditionele keuken met houtgestookt fornuis een diner met wild voor ons bereidt. Alleen de keuken is al een etentje waard, met alle glimmende potten en pannen aan het plafond!

We besluiten de laatste avond wel heel bijzonder: in de kleinste whiskybar ter wereld (met officiële Guinness Book of Records notering), die aan de hoofdstraat in Santa Maria ligt. Het is maar goed dat we buiten het seizoen komen, want er staan welgeteld 4 barkrukken. Met ruim 200 flessen whisky aan de wanden en de olijke Duitse eigenaar Günther achter de bar is er maar voor twee andere gasten ruimte om de deur te openen.

Hoe mooi het weer ook was bij aankomst, het kan hier binnen een paar uur letterlijk vriezen of dooien. Bij het begin van onze terugreis liggen de bergtoppen er dan ook besneeuwd bij en halen we onze warmste kleding tevoorschijn. Een nieuw seizoen is aangebroken in de Müstair vallei.


Facts
  • De Müstair vallei ligt in het zuidoosten van Zwitserland, tegen de grens met Italië, en wordt ontsloten door de Ofenpas.
  • Het enige skigebied van de vallei is te vinden in Tschierv. Het dorp ligt op 1671 meter, de hoogste top is 2700 meter.
  • In de vallei wordt naast het Zwitserse Duits ook Romaans gesproken.
  • Hoewel de regio zelf het beste met de auto bezocht kan worden, is het busvervoer ter plaatse zeer goed (en stipt!) geregeld.
  • Meer informatie over Graubünden vind je op nl.graubuenden.ch. Voor de Müstairvallei ga je naar val-muestair.ch

    Bekijk hier alle campings in Zwitserland

    Tekst en beeld: Janine Klein